Şiddetli morfolojik bozukluğu olan ve daha önce tekrarlayan başarısız yardımcı üreme yöntemi uygulaması olan çiftlere Sperm DNA hasarı testi uygulanır. Sperm DNA hasarı nasıl tespit edilir? Tedavi yöntemleri nelerdir?
Sperm DNA hasarı testi erkek infetilitesine dair yapılan incelemelerde, ileri tetkikler arasındadır. Sperm testinde sperm sayısı, hareketlilik oranı ve normal görünümlü sperm oranları belirlenirken, daha farklı testlerle ortaya konan sperm DNA hasarı testinde ise spermin DNA zincirindeki kırıkları belirleyemeye yöneliktir. Sperm testinde normal sonuçlara ulaşılan durumlarda DNA hasarına rastlanabilirken, infertilite gösteren sperm testi sonuçlarında rastlanmayabilir.
Şiddetli morfolojik bozukluğu olan ve daha önce tekrarlayan başarısız yardımcı üreme yöntemi uygulaması olan çiftlere DNA hasarı testi uygulanarak tedavi süreci hem maddi hem de manevi anlamda kayıpların önlenmesi amaçlanır.
Sperm DNA hasar testi nasıl uygulanır?
Boşalma yoluyla elde edilen spermler DNA molekülü ile etkileşime giren floresan bir probla boyanır ve analiz sperm FISH testiyle birlikte uygulanır. Kabul görmüş standartlara göre sayısal analizlerde hasarlı sperm oranının %15’in altında olması beklenmektedir. Bundan daha yüksek görüldüğü zaman tedaviye ihtiyaç duyulur.
Sperm DNA Hasar Testi hangi durumlarda uygulanmalıdır?
Çiftin çocuk sahibi olmasının önündeki engelin tam olarak tespit edilememesi durumunda yani açıklanamayan kısırlıkta uygulanmalıdır;
• Embriyo gelişimi yavaş olanlar
• Embriyo gelişimi anormal seyredenler
• Tekrarlayan başarısız tüp bebek tedavileri
• Tekrarlayan düşükler
• Sperm hücrelerinde var olan şekil bozuklukları; teratospermi vakaları
• Semende normal değerlerden daha az sperm bulunması durumu; oligospermi vakaları
Sperm DNA hasarı ne sebeple olur?
Sperm kalitesini etkileyen pek çok neden vardır. Bu nedenlerin başında sağlıksız yaşam koşulları gelmektedir. Alkol, sigara ve madde bağımlılığı, aşırı kafein tüketimi, obezite, yüksek ateşli hastalıklar, enfeksiyon, zirai ilaçlar, radyasyona maruz kalmak, kemoterapi ve radyoterapi görmek, aşırı yüksek ısılı ortamlarda çalışmak DNA hasarına sebep olabilir. Ayrıca, sperm üretimi esnasında spermlerin tam olgunlaşamaması da DNA zincirinde kırılmalara neden olabilir.
Sperm DNA hasarının tedavisi mümkün müdür?
Sperm DNA hasarını tamamen tedavi edebilmek mümkün olmasa da, eğer hasar serbest radikallerden kaynaklanıyorsa, tedavi uygulanarak DNA hasarlanma oranının düşürülmesi sağlanabilir.
• Enfeksiyon kaynaklı hasarlanmalarda antibiyotik tedavisi uygulanarak
• Alkol, sigara ve diğer madde bağımlılıklarının tedavi edilmesiyle
• Beslenme düzeninin C vitamini ve antioksidan ağırlıklı düzenlenmesiyle
• DNA hasarına sebep olan reaktif oksijen türleri azaltan E Vitamini içeren ilaçların kullanılmasıyla
• Varikosel tedavisiyle
• Klomifen sitrat ve antioksidan tedavisiyle hasar düzeyi düşürülebilir.
Sperm DNA Hasarının düşürülmesine yönelik yapılan tedaviler üç ay sonra yapılan ikinci bir kontrol ile değerlendirilebilir.
Referanslar:
Hakan Koyuncu, “Sperm DNA Hasarı Tespit Yöntemleri” (2011). Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Şuradan alındı: https://www.uroturk.org.tr/urolojiData/Books/106/18-32.pdf
Dr.Sydney Chang, “How to Test for Sperm DNA Fragmentation?”. Şuradan alındı: https://progyny.com/education/male-infertility/how-to-test-for-sperm-dna-fragmentation/
